მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას. წერილი პირველი

მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, მეგობრებო!

წერილი პირველი -- შესავალი

რაზეც მე ახლა  გესაუბრებით, ყოველმა თქვენგანმა ჩემზე უკეთ იცით  და დამეთანხმებით, რომ  ცოდნას, მხოლოდ მაშინ აქვს ფასი, როცა მას პრაქტიკაში იყენებ.

მოგეხსენებათ, ხალხის ბრბოდ ქცევა ძალიან ადვილია და მე ვხედავ, რომ ჩვენ ამ უფსკრულის პირას ვდგავართ, ამიტომ არ შემიძლია გულგრილი ვიყო.

აშკარაა,  რომ ხელოვნურად ხდება აგრესიის, შურისძიების ჟინის, ურთიერთბეზღობის, ქონების ერთმანეთისათვის წაგლეჯის დაუოკებელი წყურვილის  ესკალაცია, რასაც არასოდეს, არც ერთ საზოგადოებაში და დროში კარგი არაფერი მოჰყოლია. პირიქით, ყოველთვის სწორედ ამ უკეთურებათა აღზევება იყო მიზეზი საზოგადოების საუკეთესო ნაწილის მოსპობისა, რადგან ღირსეული ადამიანი არასოდეს, არავის მიმართ  იკადრებს, რომ იყვიროს: „ჯვარს აცვი, ჯვარს აცვი ეგ!“.

 ვარდების რევოლუციის შემდეგ ძალიან, ძალიან ბევრი სამხილი ჰქონდა თითოეულ კონკრეტულ ადამიანს ( მათ შორის მეც) შევარდნაძისა და მისი კრიმინალური ბანდის წევრებზე, რომ მათი დასჯა მოგვეთხოვა. მაგრამ ახალმა ხელისუფლებამ სხვა გზა აირჩია, ის პოლიტიკურ ანგარიშსწორებას არ გადაჰყვა, მისი მიზანი იყო ის, რომ ქვეყანა როგორმე გამოეყვანა იმ უნუგეშო მდგომარეობიდან. შეუძლებელია არ გახსოვდეთ: ქურდულმა მენტალიტეტმა თვით სკოლებში შეაღწია;  კლასები და აუდიტორიები ისე იყო გაყინული, რომ  პალტოებიც ვეღარ გვშველოდა; ცხადია, ჩვენი სახლებიც ჩაბნელებული და გაყინული იყო, მხოლოდ ზოგიერთებს ჰქონდათ ე. წ. დვიჟოკები; ნარკომანია და კრიმინალი თარეშობდა ქუჩებში . . . მე ვერც კი წარმომედგინა, რომ შესაძლებელი იყო იმ ჭაობიდან თავის დაღწევა.  

დაფიქრებულხართ კი, რა საფრთხეში იგდებს ადამიანი თავს და არამარტო თავს, საფრთხეში აგდებს მთელ ოჯახს, როცა ის კრიმინალურ სამყაროს უპირისპირდება?  ოდესმე თუ წარმოგიდგენიათ თქვენი თავი მის ადგილას?

ან  გიფიქრიათ, რის ფასად უჯდებოდათ იმ ადამიანებს, დღეს ბრბოს ციხეში რომ სწყურია მათი ხილვა, უსაფრთხო გარემოს შექმნა-შენარჩუნება?  ძნელი წარმოსადგენი არ არის რამდენი მტერი გადაიკიდეს მათ ამ ხნის განმავლობაში, რომლებიც დღეს სიამოვნებით მისცემენ ჩვენებას მათ წინააღმდეგ .  .  .

 ალბათ თქვენთვის ცნობილია, რომ ნებისმიერი ცივილიზებული ქვეყნის დიდ ქალაქებში არის უბნები, სადაც ადამიანისთვის საშიშია სიარული, თუნდაც დღისით, ხოლო არც თბილისში, და საქართველოს არც ერთ დიდ ქალაქში ასეთი კრიმინალური „ოაზისები“ აღარ არსებობს.  განა ყოველივე ამის მიღწევა ადვილი იყო და უშეცდომოდ იყო შესაძლებელი? ნუთუ თქვენი სიცოცხლის მანძილზე თქვენი მოვალეობების შესრულებისას შეცდომა არ მოგსვლიათ და ყველაფერს ყოველთვის უნაკლოდ ასრულებთ? განა შეიძლება თითიდან გამოწოვილი ბრალდებების საფუძველზე ასეთი თავგანწირული ადამიანები პატიმრობაში აიყვანო და შემდეგ კიდევ ეძებო დამამძიმებელი გარემოებები?

განა ამ უმადურობის შემდეგ  კიდევ ვინმე გადადებს თავს კრიმინალურ სამყაროსთან შესაბრძოლებლად ამ ქვეყანაში?

თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ოდესმე ქვეყნის სათავეში უნაკლო ხელისუფლება მოვა, მწარედ ცდება. ხელისუფლება, რომლის საქმიანობა თუნდაც 60%-ით დადებითია, უკვე კარგია, თუმცა, ცხადია, გადაცდომების გამოსასწორებლად საზოგადოებამ უნდა იბრძოლოს, მაგრამ, ეს ბრძოლა კონსტრუქციული უნდა იყოს და არა დამანგრეველი, -- არა ჭორებზე აგებული.

არა მგონია ადამიანს და საზოგადოებას ღირსებას მატებდეს  ქვეყნის პრეზიდენტზე, რომელსაც მსოფლიო პოლიტიკოსები აღიარებენ რეფორმატორად და ნოვატორად, შეუმოწმებელი ბრალდებების უაპელაციოდ გამეორება და წიკო-მაკო ჭორების გავრცელება.

მახსოვს, ერთხელ.  ბ-მა ზვიად გამსახურდიამ თავისი მოძულეების საყურადღებოდ ძალიან საგულისხმო რამ თქვა: მე ჩვეულებრივი ადამიანი ვარ და ადამიანური შეცდომებისგან არა ვარ დაზღვეული, გთხოვთ, მეგობრებო,  ჩემს სიძულვილს საქართველოს ნუ გადააყოლებთო. მაგრამ, გადააყოლეს . . . და რა ძვირად დაგვიჯდა ეს საბედისწერო შეცდომა!

სამწუხაროა, რომ ზოგიერთი ადამიანი დღემდე ვერ აცნობიერებს, იმ ტრაგედიის მიზეზებს, რაც 90-იან წლებში დატრიალდა საქართველოში. არ ვიცი, სინანულს გრძნობენ თუ არა ის ადამიანები, რომლებმაც, თუნდაც მენტალურად შეუწყვეს ხელი საქართველოს პირველი პრეზიდენტის ჯერ გაძევებას და შემდეგ მკვლელობას.

რა აღარ დააბრალეს მას, რათა გაემართლებინათ თავიანთი ქმედება, “ბრალეულობის  მოწმეებიც“ მრავლად მოიძიეს და არც მიკვირს, თავად ქრისტეს ჯვარცმის ჟინით შეპყრობილმა მღვდელთმთავრებმაც ხომ მოახერხეს მოწმეების მოსყიდვა. . . 

პირველი ოქტომბრის არჩევნების ბედი, ფაქტობრივად, ციხის კადრებმა გადაწყვიტა, რომელთაგან ყველაზე არაადამიანური ეპიზოდები, როგორც მალევე გაირკვა, დადგმული იყო. 7 ნოემბრის ამბებით დღემდე ხდება საზოგადოების მართვა. და ხშირად სამართლიანობის დამცველებად გვევლინებიან ის სუბიექტები, ვინც  90-იანი წლების დასაწყისში ახორციელებდნენ ადამიანებზე ძალადობას, არა რაიმე ჩადენილი დანაშაულის, არამედ, მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი პოზიციისა და აზრის გამოხატვის გამო.

ახლა მხოლოდ ერთ ეპიზოდს გავიხსენებ, რაც უშუალოდ მე გადამხდა თავს:

1993 წლის 3 ოქტომბერი. მე და დედაჩემი სახლიდან წაგვიყვანა ექვსმა  შეიარაღებულმა ახალგაზრდამ ორი მანქანით. ცალ-ცალკე ჩაგვსვეს მანქანებში, როგორც რეციდივისტები და ისე მიგვიყვანეს სამხედრო კომენდატურაში.  სახლიდან წაიღეს სხვადასხვა ღირებული ნივთი, მათ შორის, მამაჩემის ჭოგრიტი და ჩემი ძმის აწყობილი კვების ბლოკი, ვითომ როგორც რაღაც იარაღი.  მთელი ღამის განმავლობაში დაგვკითხავდნენ ცალ-ცალკე ოთახებში,  გვემუქრებოდნენ. ერთმა ზურგზე ავტომატის ლულა მომადო:  ახლა გავისვრი, თუ ზვიადისტების გვარებს არ დამიწერო.  მეორემ ყურზე პისტოლეტი მომადო და გაისროლა. მეგონა, დავყრუვდი, მესამე ხელებს მიგრეხდა და თითების მომტვრევით მემუქრებოდა. თან მიყვიროდნენ: ჩვენ ვიცით, რომ დაჭრილი იყავი ფეხში, რატომ არ კოჭლობო (დავიჭერი 22 დეკემბერს 9 აპრილის მემორიალურ ქვასთან ქაშვეთის მხრიდან ნასროლი ტყვიით), ჩვენი კომენდანტი ჩაჩუაც ფეხში იყო დაჭრილი და კოჭლობსო. მე ვუპასუხე: მისგან განსხვავებით, მე არასოდეს იარაღი არ მჭერია-მეთქი ხელში.

გამთენიისას საკანში შემიყვანეს, სადაც შემოიყვანეს დედაჩემიც, მაშინ იგი  65 წლის იყო. რამდენიმე დღეში კომენდატურა გაავსეს ადამიანებით, რომლებიც შევარდნაძისა და მისი „სამეულის“:  კიტოვანის, სიგუასა და იოსელიანის რეჟიმს არ სცნობდა. ამ ადამიანებს შორის ხუთი პროფესორი იყო. ერთ-ერთს ცელოფანის პარკი ჩამოაცვეს და ისე სცემეს, რომ როცა რამდენიმე დღის შემდეგ ვნახე, მთელი სახე შეშუპებული და დალურჯებული ჰქონდა, მეგონა, ცოცხალი ვეღარ გადარჩებოდა. მეორეს ხელის მტევნები და თითები დაუჟეჟეს. „იბერია-სპექტრის“  რედაქტორს ირაკლი გოცირიძეს ცემით ნეკნები ჩაუმტვრიეს.  ერთ ფეხმძიმე ქალს წიხლი ჩაარტყეს და მუცელი მოუშალეს . . . ეს მხოლოდ ერთი მცირე ეპიზოდია იმ მრავალრიცხოვან დანაშაულებათა შორის, რაც შევარდნაძის ხუნტამ ჩაიდინა.

მიუხედავად ყოველივე ამისა,  2003 წლის რევოლუციის შემდეგ აგრესიისა და შურისძიების სული არ აღზევებულა ხალხში . . .

 დიახ, ბევრი რამ იყო მიუღებელი, ახლა უკვე ყოფილი ხელისუფლების ქმედებაში, მაგრამ ქვეყნისთვის გულშემატკივარი ადამიანებისთვის ცხადი იყო. რომ  საქართველოში ნელ-ნელა გამოიკვეთა სახელმწიფოს კონტურები. კონსტრუქციული ოპონირებით  შეცდომების დაძლევაც შესაძლებელი იქნებოდა . . .

 ახლა კი შურისძიების ცეცხლი მძვინვარებს და თვით ხელისუფლებაში მყოფი უმრავლესობა ცდილობს კიდევ უფრო აღაგზნოს აგრესია . . .

მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, მეგობრებო, ნუ მივცემთ ვიღაცას საშუალებას, რომ ხალხისა და სამართლიანობის სახელით საკუთარი ჟინი დაიკმაყოფილოს.

სწორედ ხალხისა და სამართლიანობის სახელით ისპობოდა ათწლეულების მანძილზე ჩვენს ქვეყანაში საზოგადოების საუკეთესო ნაწილი.

 ჩვენი კონსტრუქციული ქმედებითა და აზროვნებით მივიღოთ ხელისუფლებისგან ის, რაც სასიცოცხლო მნიშვნელობისაა თითოეული მოქალაქისთვის და სახელმწიფოს წინსვლას შეუწყობს ხელს.

ნუ შევუწყობთ ხელს ჩვენში და  ჩვენს ირგვლივ აგრესიის ესკალაციას, რადგან აგრესიას არავის მიმართ, არასოდეს, არავითარი გამართლება არა აქვს.

და ნუ მივიღებთ ისეთ პოზას, თითქოს არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება, რომ ეს ჩვენ არ გვეხება, რომ ეს საკითხები ჩვენთვის საინტერესო არ არის, ან რომ ჩვენ მაინც ვერაფერს შევცვლით.

ახლა თითოეული ადამიანის პოზიცია მნიშვნელოვანია.

ისტორია, უმეტესად, რამდენიმე ათეული ან ასეული წლის შემდეგ აკეთებს დასკვნებს.

ისტორიაში მუდამ არის ბრალმდებელი და  ბრალდებული, ჯალათი და მსხვერპლი, მავნებელი და ვნებული, მჩაგვრელი და ჩაგრული.

ღირსეულმა ადამიანმა და საზოგადოებამ უნდა შეძლოს ყოველივე ამაზე ზემოთ დგომა, რადგან,   როგორც სიმდიდრე და  სიღატაკე,  ესეც,  უპირველესად,  ჩვენი მენტალური მდგომარეობაა.    

 „გააგებინეთ თითოეულ ადამიანს, როგორი მთავრობა იქნებოდა მისი პატივისცემის ღირსი, და იმ პატივისცემის მოსაპოვებლად პირველი ნაბიჯი გადადგმული იქნება“.

ამ  სიტყვებს ამერიკელი ტრანსცენდენტალისტი  ჰენრი დევიდ თორო 1849 წელს წერდა თავის ბრწყინვალე ესსეში „სამოქალაქო  დაუმორჩილებლობის მოვალეობაზე“.

თუმცა, მოქალაქემ,  უპირველეს ყოვლისა, უნდა გაიაზროს ღირსების ცნება და შემდეგ დაფიქრდეს, რამდენად მიესადაგება ეს ცნება მის პიროვნებას.

ძალიან ხშირად გვსმენია, რომ ისტორია მეორდება. დიახ, ისტორია მეორდება, მაგრამ. ცივილიზებული ქვეყნებისთვის იგივე დონეზე არ მეორდება. ცივილური საზოგადოება წარსულიდან დასკვნებს აკეთებს და უფრო მაღალ საფეხურზე გადადის. ცხადია, ისევ შეცდება გარკვეულ საკითხში, მაგრამ, ეს შეცდომა ქვეყნისთვის ისეთი დამანგრეველი აღარ იქნება, როგორც წინა პერიოდში იყო, რადგან ცივილური საზოგადოება სისტემაა, რომელსაც განვითარების უნარი აქვს.

პატივისცემითა და სიყვარულით -- ნატალია ბუკია.

15,11.12