Friday, February 15, 2013

მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, წერილი მეცხრე


მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, მეგობრებო!
წერილი მეცხრე
წინა წერილში სახელმწიფო უშიშროების ინსტიტუტები ვახსენე, თუმცა, ჩემი აზრით, ეს არ არის ერთად-ერთი ორგანო, რომელსაც ყურადღება უნდა მიექცია იმ ფაქტისთვის, რომ მისი ქვეყნის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი უცხო და თანაც მტრული ქვეყნის იდეოლოგიის გავლენის ქვეშ აღმოჩნდა, მაშინ, როცა თავად საქართველოს სახელმწიფოს  სტრატეგიული კურსი რადიკალურად განსხვავებული იდეალებისკენაა მიმართული.
ყოველგვარ ძალადობაზე უარესი, პირადად ჩემთვის, ფსიქოლოგიური ზეწოლაა. და ეს აქტი მით უფრო ამაზრზენია, როცა იგი, არაპირდაპირ,  მზაკვრულად, კეთილმოსურნის ნიღბით ხორციელდება. რელიგიურად დამშეულ ქვეყანაში, ცხადია, ძნელი არ არის ნებისმიერი რელიგიის გავრცელება, ამიტომაც, პოსტსაბჭოთა საქართველოში ერთბაშად იფეთქა რამდენიმე კონფესიურმა მიმართულებამ, რომლის წინააღმდეგ ყველაზე გააფთრებით მართლმადიდებელმა ეკლესიამ დაიწყო ბრძოლა  და მან იცოდა, რომ გამარჯვება გარანტირებული ჰქონდა თავისი ბექგრაუნდის, ისტორიული მნიშვნელობის, ანუ წარსული დამსახურების  გამო, რაც ამ ეკლესიას  საუკუნეების განმავლობაში გააჩნდა  ერისა და ვეყნის წინაშე.  ამ გამარჯვებას კიდევ უფრო შეუწყო ხელი 2002 წელს დადებულმა კონკორტადმა, ანუ კონსტიტუციურმა შეთანხმებამ საქართველოს სახელმწიფოსა და  მართლმადიდებელ ეკლესიას შორის, რაც  მიმაჩნია კიდევ ერთ ნაღმად სახელმწიფოს წინააღმდეგ.
თუმცა, ეს დოკუმენტი აღნიშნავს, რომ  მასში „თანაბრადაა განმტკიცებული საქართველოში მართლმადიდებლური ეკლესიის განსაკუთრებული ადგილი და, ამავდროულად, რწმენისა და აღმსარებლობის სრული თავისუფლება“, მაგრამ, რეალობა სულ სხვაა. რეალობა ის არის, რომ ამბიონებიდან თუ ინფორმაციული საშუალებებით პერმანენტულად, ღიად თუ ქვეტექსტებით  ხორციელდება ზეწოლა ადამიანების ფსიქიკაზე და შთაგონება, რომ ერთადერთი ჭეშმარიტი რელიგია მართლმადიდებლობაა და სხვა ყველა რელიგია სატანიზმია, ამიტომ გადარჩებიან მხოლოდ მართლმადიდებლები, ხოლო  ყველა დანარჩენი რელიგიის მიმდევარ ადამიანს ჯოჯოხეთის ცეცხლი მოელის.
ზოგიერთი სასულიერო პირის  ქადაგება ხომ მართლაც, კარიკატურულია. ამქვეყნიური აღსასრულით  და ჯოჯოხეთის ცეცხლით   ისეთი კომპეტენტურობით  და რიხით იმუქრება, თითქოს, თვითონ სასუფევლის გასაღები  ჯიბეში უდევს. შიშით დაზაფრულ ადამიანებს  კი ნაბიჯიც ვეღარ გადაუდგამთ  თავიანთი ნება- სურვილით  თუ შეხედულებით.   და რაც ყველაზე მეტად შემაშფოთებელია -- ეს ფენომენი შეინიშნება თვით საკმაოდ განათლებულ   ადამიანებშიც.
ახლა,  კიდევ ერთ უბრალო კითხვას დავსვამ: ქვეყანაში, სადაც არაერთი სამთავრობო თუ არასამთავრობო ორგანიზაცია არსებობს, რომელიც უნდა სწავლობდეს ადამიანებზე ძალადობის ფაქტებს  და მოვალეა გარკვეული რეაგირება მოახდინოს,  განა ვერ ხედავს ამ პრობლემას?  და რატომ სათანადო შეფასებას არ  აძლევს მას?
რამდენჯერაც გავსაუბრებივარ ამგვარად  დაშინებულ ადამიანებს, აღმომიჩენია, რომ მათ ან სრულიად გადავიწყებული აქვთ ქართველი თუ უცხოელი კლასიკოსების, მწერლების  ნაწარმოებები, რომელთაც  ქრისტიანული ფასეულობანი მხატვრულად, პოეტურად, მიმზიდველად აქვთ გადმოცემული, ან ამ მნიშვნელოვან კულტურას ქრისტიანობასთან ვერ აკავშირებენ და ვიღაც-ვიღაცეების თეოლოგიურად საეჭვო ღირებულების დოქტრინებს ეყრდნობიან.
ერთხელ,  ჩემს  ერთ ასეთ  მოკამათეს, რომელმაც დიდი რუდუნებით გადმომილაგა ასეთი „სწავლებანი“,  გაოცებულმა ვკითხე: რა კავშირი აქვს ყოველივე მაგას ქრისტიანობასთან?  დარწმუნებული ხარ, რომ ეს შენი ავტორიტეტები სასუფეველში  არიან და ჩემს მიერ ჩამოთვლილი მოაზროვნენი კი არა-მეთქი?  რა თქმა უნდაო, მიპასუხა.
--ჰო,  და --  ვუთხარი -- შენი არ ვიცი, და მე არც ვისურვებდი  მაგ შენ ავტორიტეტებთან  მოხვედრას, მირჩევნია გულწრფელი და ქრისტიანული ღირებულებების არა სიტყვით მქადაგებელი, არამედ ამ ღირებულებებით მცხოვრები ადამიანების საუფლოში  მოვხვდე-მეთქი.
მაგრამ, მანამდე, სანამ საუკუნო განსასვენებელის ღირსი გავხდებით, ამქვეყნიური ურთიერთობების დახვეწაა საჭირო, თუ გვინდა, რომ ჩვენი ქვეყანა  ძლიერ სახელმწიფოდ შედგეს.  
საქართველოს  მოსახლეობამ ერთხელ უკვე გამოხატა თავისი სურვილი, რომლის საფუძველზეც ჩვენმა სახელმწიფომ ევროატლანტიკური კურსი აირჩია.ამ არჩევანით  ჩვენმა მოსახლეობამ   დემოკრატიული ფასეულობების განუხრელი დაცვის პასუხისმგებლობა იკისრა. ამ პასუხისმგებლობას შესრულება სჭირდება.  მაგრამ შეუძლებელია შეასრულო ის, რაც ნათლად არ გაქვს გააზრებული და გაურკვეველი შიშით ხარ შეპყრობილი, რომელიც ვერ დაგიძლევია. 
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, დემოკრატიული ფასეულობები ქრისტიანულ ღირებულებებზეა დაფუძნებული.  პირველი და უმთავრესი, მათ შორის, ადამიანის ნების  თავისუფალი გამოხატვის საშუალებაა.  ეს არის  ძირითადი საფუძველი, რომელიც, მათემატიკური ენით რომ ვთქვათ, დემოკრატიის აუცილებელი, მაგრამ, არასაკმარისი პირობაა, რადგან  ამაზე   უნდა დაეშენოს სხვა არანაკლებ მნიშვნელოვანი ფასეულობანი:  სხვა ადამიანის ღირსებისა და განსხვავებული აზრის, სახელმწიფო მნიშვნელობის  სტრუქტურების,  ატრიბუტიკის  პატივისცემა და მრავალი სხვა რამ, რის სწავლებაზეც უნდა ზრუნავდნენ  კულტურის  და  საგანმანათლებლო  ინსტიტუტები, ამ მხრივ განათლებას ხელს უნდა უწყობდნენ, აგრეთვე,  რელიგიური  ცენტრები და საინფორმაციო საშუალებები.
მაგრამ,  ჩვენთან ქაოსია . . .
რა უნდა ასწავლოს მასწავლებელმა, რომელიც თვითონ არის შეპყრობილი ქსენოფობიით, ჰომოფობიით, თუ სხვა ფობიებით?
ამერიკაში ყოფნისას რამდენიმე კოლეჯს ვესტუმრეთ.  ერთ-ერთი დაწყებითი კოლეჯის დირექტორმა ზოგადად გაგვარკვია სწავლების სისტემაში და შემდეგ შემოგვთავაზა  კითხვები დაგვესვა. მე ძალიან მიყვარს მარკ ტვენი და კერძოდ -- „ტომ სოიერი“ , ამიტომ  დავინტერესდი, ისწავლებოდა თუ არა ეს ნაწარმოები კოლეჯში და -- რა დოზით.  პასუხი ჩემთვის მოულოდნელი იყო: არა, რადგან ის უკვე აღარ შეესაბამება დღევანდელ სტანდარტებს და ამიტომ მისი სწავლება დაწყებით კოლეჯში არ არის რეკომენდირებული. დაწყებითი კლასებისთვის იქმნება საგანგებო ტექსტები, რომელშიც ყურადღება გამახვილებულია იმ ღირებულებებზე, რაც თანამედროვე სოციალური პიროვნების აღზრდას შეუწყობს ხელს, რადგან სწორედ ამ ასაკში ხდება ძირითადი მორალური  ფუნდამენტის შექმნაო.
6-11 წლის მოზარდს  ვერბალური მაგალითებიც სჭირდება და ფაქტობრივიც.  რა ცხოვრებისეული მაგალითები მიიღეს დღევანდელმა 18-25 წლის ახალგაზრდებმა  და რა მაგალითს იღებენ დღევანდელი ბავშვები?
დავიწყოთ იმით, რომ  საქართველოს ამაოხრებელი ჯაბა სიონიდან თუ სამებიდან გაასვენეს და დიდუბის საზოგადო  მოღვაწთა პანთეონში დაუდეს ბინა, ხოლო როცა ერთმა პიროვნებამ ბოლოს და ბოლოს გაბედა ამ სამარცხვინო ფაქტის გაპროტესტება და საზოგადოების საკმაოდ საგრძნობმა ნაწილმა დაუჭირა მას მხარი,  ისე მიაჩუმათეს ეს ამბავი, როგორც კომუნისტებს სჩვეოდათ-ხოლმე.  აი, ეს იყო ძველი ხელისუფლების კიდევ ერთი შეცდომა. ამის ლოგიკური გაგრძელება,  იცით რა არის? დღევანდელი სრულიად არაკომპეტენტური იუსტიციის მინისტრის მიერ გახსნილი მემორიალი, რომელიც მან პოლიციასთან შერკინებულ და „გმირულად დაცემულ ვაჟკაცებს“  მიუძღვნა. მე არ  ვამართლებ ძალადობას  პოლიციელების მხრიდან, თუმცა, საზოგადოებამ კარგად უნდა  გააცნობიეროს, რა შედეგს მოიტანს ასეთი მემორიალები.  ამ სუბიექტს თავი მოაქვს, ევროპაში ვმუშაობდიო და ის მაინც არ გაუგონია, რომ იქ სახელმწიფო ინსტიტუციების წარმომადგენლის შეურაცხმყოფელს საკმაოდ მკაცრი სასჯელი   მოელის? თუმცა, რა უნდა გამიკვირდეს, როცა თვითონ არ გააჩნია პატივისცემა სახელმწიფო ატრიბუტიკის მიმართ!?
ასევე ცალმხრივად არის შეფასებული საზოგადოებაში  7 ნოემბრისა და 26 მაისის მოვლენები. 26 მაისს დაგეგმილი იყო სახელმწიფო ღონისძიება, რომლის ჩაშლა მოინდომა ადამიანების გარკვეულმა ჯგუფმა. რომელი სახელმწიფო დაუშვებდა ამას? რომელი საზოგადოება წამოეგებოდა იმ ანკესზე, რომელზედაც ჩვენი ხალხი წამოეგო? მხოლოდ ის, რომელსაც არ ესმის სახელმწიფოს წინაშე თავისი ვალდებულება. ხოლო 7 ნოემბერს რა მზადდებოდა,  აქ ერთი  იუზერის მოსაზრებას მოგაწვდით მცირე შემოკლებით,  რადგან უკეთეს ანალიზს მე ვერ გავაკათებ.
Zviadi Zviadadze :
„2007 წლის ნოემბრის მოვლენებთან დაკავშირებით, რომელსაც ასე ხშირად "აპიარებს" ოცნების კოალიცია (და არა მარტო ისინი), არც ერთი ექსპერტი (მართლა ექსპერტი და არა ის, ადრე "კგბ"-ში რომ მუშაობდა და ახლა ექსპერტად იწოდება),  არ გამოსულა საჯაროდ და არ გაუკეთებია ანალიზი იმისა, თუ რა მოხდა, რა შეიძლება მომხდარიყო, რა იყო დაგეგმილი. მაშინაც კი, როცა რუსეთმა აღიარა,  2008 წლის ომი 2006-ში დავგეგმეო.  2007წლის მოვლენები ამ გეგმის ნაწილი იყო და ეს პირდაპირ პირველსავე მიტინგზე გამოსვლისას გაახმოვანა პატარკაციშვილმა: "ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ ისე, როგორც დავგეგმეთ". მომიტინგეებს ეგონათ,  ჩვენ მოგვმართავსო და ოვაციებით შეხვდნენ, მაგრამ, ის იქ მიმართავდა, სადაც ომი დაიგეგმა და ამას, ალბათ, შემდეგი მიზანი ჰქონდა,  პროგრამა მინიმუმი: მოსახლეობის დეზორიენტაცია, დემორალიზაცია, გახლეჩა, სახელმწიფოსადმი აპათია;  მთავრობის ყურადღების გადატანა სხვა პრობლემებზე, ყურადღების მოდუნება, ფინანსების დაუგეგმავი არამიზნობრივი ხარჯვა, მოსახლეობის თვალში რეპუტაციის შელახვა; ქვეყნის რეპუტაციის შელახვა საერთაშორისო ასპარეზზე, მისი დაკნინება. ეს ყველაფერი ბრწყინვალედ შეასრულა!..  პროგრამა მაქსიმუმი:  ქვეყნის მმართველი გუნდის შეცვლა, პრეზიდენტის ჩამოგდება  და მათთვის სასურველით ჩანაცვლება, მაგალითად -- "გრეჩიხა";  მომავლისთვის ახალი საპრეზიდენტო კანდიდატურის მომზადება... რა მოხდებოდა, თუ პროგრამა მაქსიმუმი შესრულდებოდა, ომი იქნებოდა თუ არა?!  რა თქმა უნდა, იქნებოდა, რადგან დაგეგმილი  იყო,  ე.ი ფული იყო გამოყოფილი, იმაზე ბევრად  მეტი, ვიდრე სჭირო იყო და ამ ფულის დიდი ნაწილი მოსაპარავი იყო... თვით პუტინიც რომ ყოფილიყო საქართველოს პრეზიდენტი, ომი მაინც დაიწყებოდა.
ახლა, თქვენ წარმოიდგინეთ:  დაიწყო ომი და პრეზიდენტია "გრეჩიხა".  ოოო, რას გაგვაუთოვებდნენ!! ამის მერე ჩატარდებოდა "არჩევნები" და ავირჩევდით ბურჯანაძეს .. "შესანიშნავი პერსპექტივა“ გადაიშლებოდა ქვეყნისთვის, მაგრამ ყველაფერი წინა გვაქვს... ივანიშვილმა თავის პირველ მიტინგზე, თავისუფლების მოედანზე, ამაღლებულ ტონალობაში გამოაცხადა:  ჩვენ ყველაფერს ჩვენი გეგმისდა  მიხედვით გავაკეთებთო.  რომელი გეგმისდა მიხედვით? ეს არის გეგმა "B"...  ასე, რომ "საშინელებათა ფილმი" გრძელდება ... თუ ასე გაგრძელდა, ევროპა და  ნატოც ალბათ აღარ დაგვჭირდება და ყველაფერი მაინც  ნაციონალებს და მიშას დაბრალდება“...
ამ აზრს საკმაოდ ბევრი ადამიანი ეთანხმება  და ამიტომ, აღნიშნული  მოვლენების  შეფასება საზოგადოების ღია და ფართო მსჯელობის შემდეგ უნდა გაკეთდეს და არა ასე -- პარლამენტის უმრავლესობის მიერ თითისქნევის ფონზე.
პატივისცემითა და სიყვარულით -- ნატალია ბუკია.
14.02.2013 წ.   
წერილების სერია:  „მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას“    იხ. Google-ში მისამართზე:

Monday, February 4, 2013

მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, წერილი მერვე


მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას, მეგობრებო!
წერილი მერვე
როგორც აღვნიშნე, პირველი ეკლესიები ჩვენს ქვეყანაში თავად  ქრისტეს მოციქულებმა დააარსეს.   და აქედან გამომდინარე, საუკუნეების მანძილზე ჩვენს ეკლესიას  საქართველოს სამოციქულო ეკლესია ერქვა. ხოლო  ჩვენ ქრისტიანებს გვიწოდებდნენ.  
სისადავე და მარტივი, მეგობრული ურთიერთობები  ახასიათებდა სხვა რელიგიების მიმართ  ჩვენს ეკლესიას საუკუნეების წინ  . . .
     ამჟამად გაბატონებული სიტყვა  ‘მართლმადიდებელი’  ტექნიკური ტერმინია, რომელიც აღმოსავლეთის, ანუ ბიზანტიის ეკლესიას განასხვავებს დასავლეთის ანუ კათოლიკური ეკლესიისგან. თავისთავად, ‘კათოლიკურიც’  ტექნიკური ტერმინია, რაც საყოველთაოს ნიშნავს.  ეს ტერმინები აქტუალური გახდა ამ ორ ეკლესიას შორის განხეთქილების, ანუ 1054 წლის შემდეგ. მანამდე,  ისინი  სხვადასხვა დანიშნულებით  გამოიყენებოდა. მაგალითად, სიტყვა კათოლიკური გვხვდება მრწამსში, სწორედ საყოველთაოს, მსოფლიოს აღმნიშვნელად.  ხოლო მართლმადიდებლობას მართალი სარწმუნოების აღმნიშვნელად, ანუ აზრის გასაძლიერებლად იყენებდნენ არა მარტო საქართველოში, არამედ, სხვა ქვეყნებშიც -- მაგალითად, სომხეთში,  რაც დასტურდება ლიტერატურული წყაროებით.
აღმოსავლეთისა და დასავლეთის ეკლესიებს შორის განხეთქილება წმინდა პოლიტიკური ხასიათის იყო, თუმცა, საბაბად დოგმატური განსხვავება დასახელდა. ეს ძალიან კარგად უწყოდა საქართველოს როგორც საეკლესიო, ისე პოლიტიკურმა  ელიტამ. ამიტომ საქართველოს ეკლესიას  არ შეუწყვეტია მეგობრული ურთიერთობა რომის ეკლესიასთან განხეთქილების შემდეგაც, მიუხედავად იმისა, რომ თავად აღმოსავლური მიმართულება აირჩია. 
 საზოგადოდ, საქართველოს ეკლესიას  ვიწრო კონფესიური კარჩაკეტილობა და სექტანტიზმისკენ  მიდრეკილება  არ ახასიათებდა, ამას ისტორია ადასტურებს.  შესაბამისად, არც ქართველ ადამიანს ახასიათებდა შოვინიზმი  და ქსენოფობია, რაც ნიშნავს  პათოლოგიურ შიშს უცხოელების ან უცხო კულტურის მიმართ. პირიქით, ქართველი უცხოელს განსაკუთრებული მოწიწებით ეგებებოდა, ამასაც ისტორია ადასტურებს -- ისტორიაც და ლიტერატურაც.
მაშ,  როდიდან და საიდან შემოიჭრა ჩვენს საზოგადოებაში  ეს სენი?
მიუხედავად იმისა, რომ დიად საბჭოთა კავშირს   თავი მოჰქონდა ინტერნაციონალიზმით,  ისე, როგორც ყველა იმპერიაში,  მასშიც ერებს შორის სიძულვილი ჰყვაოდა.
70-იანი წლების ბოლოს ჩვენს ოჯახში ხშირად ჩამოდიოდა მოსკოველი ნათესავი --მამით რუსი.  ერთ-ერთი ასეთი  ვიზიტისას, მან სწორედ ის კითხვა  დასვა, რომელიც ათწლეულების შემდეგ  ასე  ხმამაღლა გაჟღერდა  ერთ  ქართულ ფილმში:
--Почему нас,  русских, никто не любит?
მე გამიკვირდა, რადგან, მთელი ჩვენი ოჯახი კეთილგანწყობილი იყო მისდამი. თუმცა,  დედაჩემმა, რომელმაც ექვსი წელიწადი იმუშავა მოსკოვში უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ და საკმაოდ კარგად იცნობდა ამ ქვეყანას, დაუყოვნებლივ უპასუხა:
--Потому что, вы не любите никого.
--Это как? -- გაუკვირდა.
--Вот так. Нас, кавказцев, любите?
--Ну, кавказцы, в основном приезжают спекулировать и потому . . .
--Ладно, а средноазийцев любите?
-- Ну, они же скоты! --გეფიცებით, არ ვაჭარბებ, ზუსტად ასე თქვა!
--Прибалтийцев?
-- Ну, они надменны, потому  . . .
--А белорусцев или украйнцев?
-- Ну, они же хохлы . . .
უცხოელებზე ხომ ლაპარაკიც კი ზედმეტი იყო. ისინი  საზიზღარი კაპიტალისტები და სსრკ-ს  მტრები იყვნენ . . .
საყოველთაოდაა ცნობილი რუსული შოვინიზმი. ამ დაავადებამ,  სამწუხაროდ,  მოგვიანებით  ჩვენშიც მოიკიდა ფეხი.
მახსენდება  ერთი ამბავიც:
ჩემი ძმის კლასის დამრიგებელმა  მშობელთა კრება მოიწვია.  დედაჩემს გაუკვირდა, რადგან  სწავლა სულ რამდენიმე კვირის დაწყებული იყო და კრება ახალადჩატარებული ჰქონდა დამრიგებელს. აღმოჩნდა, რომ მშობლების შეკრებისა და მათი ინფორმირების აუცილებლობა   მეტად მნიშვნელოვანმა ფაქტმა განაპირობა:  კლასში იყო ერთი არაქართველი ბავშვი, რომელსაც ყოველდღე ისე მოაბეზრეს  თურმე თავი  თანაკლასელებმა  „თათარო, თათარო“-ს ძახილით, რომ ბავშვმა კლასში დანა მიიტანა. ჰოდა, კლასის დამრიგებელმა მშობლების თანდასწრებით უთხრა დედაჩემს:
--ქალბატონო, ერთი მოგვიყევით, როგორ ზრდით შვილს. მის გარდა ყველა ბავშვს დიდი საშიშროება ელოდა. თქვენი ბიჭუნა კი ისე უყვარს, თვალში რომ ჩაუვარდეს, თითს არ ამოისვამს.
ამ სამარცხვინო ტენდენციას -- მთელი ერის სიძულვილს მხოლოდ ათეიზმით ვერ ავხსნით, რადგან  ბოლო დროს იგი კიდევ უფრო მეტად გამძაფრდა ე.წ. ეკლესიურ საზოგადოებაში. თუმცა, ერთი გამონაკლისით --  ერთად-ერთი თანამორწმუნე  და ამდენად, მოძმე ერი -- მართლმადიდებელი რუსეთია.  
რუსეთმა, რომელმაც ბიზანტიური, ანუ აღმოსავლური ქრისტიანობა აირჩია თავის სახელმწიფო რელიგიად, მას თავიდანვე ‘პრავოსლავიე’ უწოდა ‘ორთოდოქსულის’ შესაბამისად.  საქართველოს ოკუპაციისა და ეკლესიის ავტოკეფალიის ართმევის შემდეგ, რუსეთმა,  გარდა იმისა, რომ გაძარცვა  ჩვენი ეკლესიები, აკრძალა ქართულ ენაზე წირვა-ლოცვა, ქართული გალობა, იმთავითვე დაიწყო ქართული საეკლესიო ტერმინებისა და ტრადიციების მოშლა.  ამ პრობლემამ  სიმწვავე დაკარგა ათეისტი კომუნისტების მმართველობის პერიოდში. მაგრამ, როგორც კი ეკლესიას მრევლი მოემატა, 90-იან წლებში, ისევ გაძლიერდა იმავე სულისკვეთების  დანერგვა.
ეს გამოიხატებოდა მრავალ ასპექტში.   
ბევრმა  ადამიანმა ძალიან კარგად იცის სიმბოლოების, რიტუალების  მნიშვნელობა.
ვისაც არ  ესმის ეს მნიშვნელოვანი სფერო და ბრმად მისდევს მას, იგი აძლიერებს იმ ძალას, რომელმაც  თავისი მიზნის მისაღწევად მოახვია თავს ესა თუ ის სიმბოლო თუ რიტუალი.
რუსეთის ეკლესიამ პირჯვრის წესითა და სასულიერო პირთა შესამოსელით დაწყებული და ტიბიკონებითა და საეკლესიო ტრადიციებით დამთავრებული, ყველაფერი თავის ყაიდაზე მოირგო. საოცარი და უცნური ეს არ არის -- ყველა ეკლესიას აქვს თავისი წესები. საოცარი და უცნაური ის არის, რომ მრავალსაუკუნოვან საქართველოს ეკლესიას   თავს მოახვიეს  თავიანთი ტრადიციები. და რაც მთავარია, არა როგორც ტრადიცია, არამედ -- როგორც დოგმა,  თან ისე ძლიერად, რომ სრულიად ამოძირკვეს ჩვენი ტრადიციები. მთავარი აქცენტი  გარეგნულ ფორმებზე და  რიტუალურ ქმედებებზე გადაიტანეს  და  ძირითად ქრისტიანულ  ფასეულობებს არსი გამოაცალეს. ტერმინებს აზრი შეუცვალეს.
ამ  წერილების დაწერის მიზანი  რელიგიის საკითხების განხილვა  არ ყოფილა, მე ამჯერად,  ჩვენს ქვეყანაში არსებულმა ვითარებამ, ხალხში სიძულვილისა და აგრესიის ესკალაციამ  შემაშფოთა. მაგრამ, მაინც, ერთი ტერმინის, ‘მორჩილების’  შინაარსის  მაგალითზე ვნახოთ, თუ  როგორ  არის გაუკუღმართებული  ქრისტიანული ღირებულებები.
‘მორჩილება’, უბრალოდ და მარტივად ღვთისადმი მორჩილებას გულისხმობს.  მაგალითად, იმისდა მიხედვით, თუ როგორ უმკლავდება ადამიანი თავს დაატეხილ  მოულოდნელ  განსაცდელს,  შეგვიძლია განვსაზღვროთ მისი ღვთისადმი მორჩილების დონე. ეს ადამიანის თავისუფალი არჩევანია.  არავის აქვს  უფლება აიძულოს ადამიანი იყოს ვინმეს მორჩილი, რა თქმა უნდა, გარდა კანონისა.  თუმცა, ადამიანს შეუძლია თვით კანონსაც  არ დაემორჩილოს, თუ ამას  სინდისი კარნახობს, ოღონდ, უნდა შეძლოს და შედეგებზე პასუხისმგებლობაც იკისროს.
სასულიერო პირები კი მათდამი მორჩილებიკენ მოუწოდებენ მრევლს.  და ვინც უსიტყვოდ არ ემორჩილება მათ ყოველ სიტყვას,  ჯოჯოხეთის ცეცხლით ემუქრებიან.  
 ამით ქრისტიანობა თავისუფლების და სიყვარულის რელიგიიდან მონობისა და შიშის მექანიზმად იქცა.
დღევანდელი მრევლი  რაღაც მატერიალურის, ხელშესახების მიღების მოლოდინით მიდის ეკლესიაში. ზეთის ცხება, ნაკურთხი წყალი, სებისკვერი . . . თვით ზიარებისასაც კი ზოგიერთი ხორცის გემოს ეძიებს . . .
ეს სარწმუნოებრივი მხარეა. მაგრამ,  ჩემი აზრით, უფრო მნიშვნელოვანი ის არის, რომ ამით სწორედ ჩვენი უმთავრესი მტერი -- რუსეთის იმპერია სარგებლობს, რადგან ამ რეალობას თავად ქმნიდა.
ამ რეალობას მატერიალისტური რელიგია შეიძლება ვუწოდოთ.
და ამჟამად მას საქართველოს მოსახლეობის 80%-ზე მეტი უცხადებს ნდობას.
ძალაუნებურად, ასეთ სისტემაში მოხვედრილი ადამიანი ნელ-ნელა იძირება მატერიალიზმში.
ასეთ წარმატებას ალბათ თვით ლენინიც კი არ მოელოდა, როცა ეკლესიის შიგნიდან აფეთქების აუცილებლობაზე წერდა.
ცხადია,  ყველა ისეთი გულუბრყვილო არ არის, რომ სჯეროდეს და იზიარებდეს იმ ფასეულობებს, რასაც ეს ე. წ. მართლმადიდებლობა  სთავაზობს მათ.  და სწორედ აქ იკვეთება ორმაგი მორალის, ორმაგი სტანდარტების პრობლემა. არიან ადამიანები, რომლებმაც ძალიან კარგად იციან ყველაფერი, მაგრამ, მათ ხელს აძლევთ, რომ მიიღონ ისეთი პოზა, თითქოს ყველაფერი წესრიგშია. ეს, ან ფულს უკავშირდება ან კარიერას.  ამრიგად, აქ ყველაფერი მატერიალურ კეთილდღეობამდე დადის. ეს არის თავი და ბოლო მათი მიზნისა.
ამ წერილს ერთი პარადოქსული მოგონებით დავასრულებ.
ამ ათი-თხუთმეტი წლის  წინ ჩემი ნათესავი გვესტუმრა თავისი ვაჟიშვილით, რომელიც სკოლას ამთავრებდა.  ვკითხე, სად აპირებ სწავლის გაგრძელებას, რა გინდა გამოხვიდე-მეთქი.
--ან ქურდი, ან მილიციელი ან მღვდელიო -- დაუფიქრებლად მიპასუხა.
გაკვირვება რომ შემატყო, ჩემს ძმას გაეცინა:  ვერ მიხვდი, რა საერთოა მათ შორის? ფული, ფული და ფულიო, მითხრა.
ახლა კი მე ვსვამ კითხვას, ერთ უბრალო კითხვას: განა, სახელმწიფო უშიშროების ინსტიტუტები არ  უნდა დაინტერესებულიყვნენ იმ ფაქტით, რომ უცხო ქვეყანამ მოახერხა თავისი ინტერესები განეხორციელებინა ძალიან მზაკვრული ხერხით -- რელიგიით მანიპულირებით?
მით უმეტეს,  რომ იყვნენ ისეთი თავგანწირული სასულიერო პირები, რომლებიც რისკის ფასად  ამ საშიშროებაზე ხმამაღლა საუბრობდნენ:
პატივისცემითა და სიყვარულით -- ნატალია ბუკია.
4.02.2013 წ.    
წერილების სერია:  „მოვუხმოთ ჩვენს ღირსებას“    იხ. Google-ში მისამართზე: